ABC for kjeldesortering i heimen og sorteringsguide
Å sortere avfallet rett har stor miljømessig gevinst, og kvart år hentar vi fleire tusen tonn avfall frå hushald, storhushald og hytter.
Rett avfallshandtering hjelper til å løyse miljøproblem og sparar samfunnet for unødig bruk av ressursar. Det er viktig å hindre at avfall oppstår, og at mest mogleg av det avfallet vi produserar går til materialgjenvinning. Det er også viktig at farleg avfall blir behandla forsvarleg.
Det er mange gode grunnar til å kjeldesortere rett. Under ser du eksempel på ulike type avfall, samt kva avfallet kan bli til:
Klede og tekstilar
T.d. heile klede, sko, vesker, gardiner, dukar osv.
Klede og tekstilar går til resirkulering og gjenbruk.
Farleg avfall og tekstilar blir henta i eigen innsamlingsbil to gonger i året. Då er det viktig at den raude boksen er godt synleg og at klede/tekstilar pakkast tett i plast.
Frå 2025 er det krav om innsamling av tekstilavfall. IATA vidarefører ordninga med innsamling av brukbare klede og tekstilar i tekstiltårn på alle gjenvinningsstasjonane våre.
Tekstilavfallet leverast i eigne boksar på gjenvinningsstasjonane på Langmoen, Stemmen og på Stormo. Tekstilar blir framleis henta to gonger i året.
Brukbare klede og tekstilar, merkast i eigen pose som knytast att
Dette definerast som brukbare klede og tekstilar, dvs klede og tekstilar som egnar seg for ombruk:
● Klede og tekstilar som er heile, reine og tørre
● Klede og tekstilar som kan brukast om att til same føremål
Øydelagde klede og tekstilar, merkast i eigen pose som knytast att
Dette definerast som øydelagde klede og tekstilar, dvs. tekstilavfall:
● Øydelagde klede og tekstilar som er reine og tørre
● Øydelagde klede og tekstilar som ikkje kan brukast om att til same føremål
● Øydelagde klede og tekstilar som ikkje kan reparerast eller er vanskeleg å reparere
Matavfall (brun)
T.d. matrestar, kaffi- og teavfall, frukt og grønsaker, brød, serviettar og tørkepapir.
Matavfall blir henta kvar veke og går til eksternt biogassanlegg. Hugs å knyte for bioposane!
Papir og kartong (blå)
T.d. aviser, blad, drikkekartong, småesker og anna emballasje
Aviser og andre trykksaker sendast til eigne mottak. Der blir det vaska reint for sverte og plast før det plir pressa og solgt til produsentar som lagar nytt avispapir, konvoluttar, kladdbøkar, brevpapir osv.
Bølgepapp sorterast ut og sendast til eigen pappfabrikk for å bli ny papp og kartongemballasje.
Visste du at papirfiber kan gjenvinnast 6-8 gonger?
Plastemballasje (klar sekk)
T.d. sjampoflasker, ketchupflasker, påleggsemballasje, plastfilm og folie.
Plast sorterast og blir omdanna til råstoff, granulater, som selgjast vidare til produsentar av nye plastprodukt, t.d. bæreposer, fleece-jakker og andre klede, byggmateriale og bildelar , plastkanner, sjampoflasker osv.
Plasten sorterast i eigne sekkar frå IATA IKS. Desse knytast for og settast fram på hentedagen.
Plast kan gjenvinnast inntill 10 gonger!!
Restavfall (svart)
Alt som ikkje kan kjeldesorterast i dei farga dunkane, skal kastas i restavfallet.
T.d. samansette produkt, bleier, keramikk/porselen, barneleiker, isopor ,sneipar, støvsugeposar, lampeskjermar, skinn og lær.
Restavfall går til forbrenningsanlegg som nyttar energien til produksjon av mellom anna fjernvarme.
Glas- og hermetikkemballasje (grøn)
T.d. påleggstuber, aluminiumsfolie, hermetikkboksar, klare- og farga glas.
Glasemballasje kan bli til isolasjonsmatter, byggeklossar og vegfyllingar. Hermetikkemballasje blir til ny hermetikkemballasje.
Ei grøn glasflaske kan innehalde omlag 80% resirkulera glas!
Farleg avfall (raud)
T.d. batterier, lakk, lim, lysrøyr, sparepærer,sprayboksar, måling og løsemidlar.
Farleg avfall i eigen innsamlingsbil to gonger i året. Då er det viktig at den raude boksen er godt synleg.
Farleg avfall sendast til behandling på godkjente mottaksanlegg. Flytande farleg avfall som malingsrestar kan nyttast som brensel i sementproduksjonar. Noko farleg avfall kan og materialgjenvinnast, men mykje av det som er att blir energiutnytta. Les meir om henting av farleg avfall.
Lever gjerne sparepærer utan emballasje.
Sorter gjerne batterier i ein eigen pose.
Sprøytespissar o.l. skal leverast i eigen, tett behaldar, merka med innhald.
Drikkekartong
Drikkekartongar sendast til kartongfabrikker i Sverige der det lagas ny kartongemballasje som kjem tilbake til Norge som mellom anna pizzaeskar.
Vinn pengepremiar, bli med i Returkartonglotteriet!
For fleire gode tips og råd, gå inn på lenkene til våre miljøsamarbeidspartnerar, eller følg IATA IKS på Facebook! På sortere.no kan ein søkje opp ulike fraksjonar om ein er i tvil om korleis det skal sorterast.
